Với thiên tài, trí tuệ hiếm có, nhờ nắm vững, vận dụng sáng tạo lý luận, phương pháp luận của chủ nghĩa Mác - Lê-nin, với vốn tri thức lịch sử, thực tiễn rộng lớn và khả năng phân tích sắc sảo, Bác Hồ đã có những dự báo về thời cuộc mà sự chính xác gần như tuyệt đối đến kinh ngạc.
Từ nước Anh, giữa năm 1914, trong một bức thư gửi cụ Phan Chu Trinh, Nguyễn Tất Thành đã viết: “Cuộc chiến tranh thế giới 1914-1918 sắp nổ ra”. Tháng 8 năm ấy, trong một bức thư khác gửi cụ Phan, Nguyễn Tất Thành lại viết: “Tiếng súng đang rền vang. Thây người đang phủ đất. Năm nước lớn đang đánh nhau. Chín nước đã vào vòng chiến. Cháu bỗng nhớ cách đây vài tháng, cháu đã nói với bác về cơn dông sấm động này”. (1)
Năm 1922, trong truyện viễn tưởng “Con người biết mùi hun khói” (2) đăng trên báo L’ Humanité (Pháp) ngày 20-7, Nguyễn Ái Quốc đã viết về Lễ kỷ niệm lần thứ 50 Ngày thành lập Cộng hòa liên hiệp Phi diễn ra vào tháng 1-1998. Người dự báo cách mạng giải phóng dân tộc ở một nước thuộc địa (Cộng hòa liên hiệp Phi) sẽ thành công vào năm 1948. Dự báo như vậy là phù hợp về thời điểm thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám 1945 ở Việt Nam, với nền độc lập của Ấn Độ năm 1947 và thắng lợi của cách mạng Trung Quốc năm 1949.
Trong bài “Đông Dương và Thái Bình Dương” đăng trên tập san Inprekorr, tiếng Pháp, số 18, ngày 19-3-1924 (3), Nguyễn Ái Quốc đã dự báo về “Một lò lửa chiến tranh thế giới mới” sẽ diễn ra tại đây, và nước Nga cách mạng cũng sẽ có ngày phải đọ sức với chúng. Mười lăm năm sau đó, dự báo của Người đã thành hiện thực: Năm 1939, chiến tranh thế giới thứ hai bùng nổ. Phát xít Đức tấn công Liên Xô. Các nước xung quanh Thái Bình Dương đã trở thành một chiến trường ác liệt.
Ngày 22-9-1940, mặc dù lúc này, ưu thế đang còn nghiêng về chủ nghĩa phát xít, Nguyễn Ái Quốc đã đưa ra nhận định: “Đồng Minh sẽ thắng. Nhật, Pháp ở Đông Dương chóng chày sẽ bắn nhau. Việt Nam sẽ giành được độc lập” (4)
Ngày 1-1-1942, báo Việt Nam độc lập, số 114, có đăng bài thơ “Chúc năm mới” của Bác Hồ với hai câu cuối:
Năm nay là năm rất vẻ vang,
Cách mệnh thành công khắp thề giới.
Bài thơ tràn đầy niềm lạc quan vào triển vọng thắng lợi của cách mạng Việt Nam và cách mạng thế giới.
Lúc bấy giờ, bọn phát xít đang “làm mưa làm gió” trên bầu trời Âu - Á, Người vẫn khẳng định: “Ta có thể quyết đoán rằng, Nga nhất định thắng, Đức nhất định bại. Anh - Mỹ sẽ được, Nhật Bản sẽ thua. Đó là một dịp rất tốt cho nhân dân ta khởi nghĩa đánh đuổi Pháp, Nhật, làm cho Tổ quốc ta được độc lập, tự do” (5)
Vào dịp Xuân Canh Ngọ (2-1942), tác phẩm “Lịch sử nước ta” gồm 236 câu, do Người biên soạn, được Việt Minh xuất bản, ra mắt độc giả. Cuối tác phẩm có mục “Những năm quan trọng” ghi những sự kiện lớn trong lịch sử dân tộc. Đến sư kiện cuối cùng, Người viết: “1945, Việt Nam độc lập” (6) là một dự báo kỳ diệu.
Tháng 10-1944, sau khi thoát khỏi sự giam giữ của chính quyền Tưởng Giới Thạch, Người về nước. Người lại có “Thư gửi đồng bào toàn quốc”, trong đó Người chỉ rõ: “Phe xâm lược gần đến ngày bị tiêu diệt. Các Đồng minh quốc sắp tranh được sự thắng lợi cuối cùng. Cơ hội cho dân tộc ta giải phóng chỉ ở trong một năm hoặc năm rưỡi nữa. Thời gian rất gấp. Ta phải làm nhanh!” (7) Và thực tế đã diễn ra như vậy: Ngày 9-3-1945, Nhật đảo chính Pháp trên toàn cõi Đông Dương. Cách mạng Tháng Tám 1945 thành công. Ngày 2-9-1945, Hồ Chủ tịch đọc bản Tuyên ngôn Độc lập khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa
Ngay sau chiến thắng Điện Biên Phủ năm 1954, Bác Hồ đã nói: “Thế là, Mỹ không những là kẻ thù của nhân dân thế giới, mà Mỹ đang biến thành kẻ thù chính và trực tiếp của nhân dân Việt, Miên, Lào” (8) “cho nên mọi việc của ta đều nhằm vào chống đế quốc Mỹ” (9)
Trong bài Diễn văn bế mạc Lễ kỷ niệm 15 năm Ngày thành lập nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa tổ chức vào ngày 1-9-1960, Người viết: “Trong lúc chúc mừng Ngày Quốc khánh vĩ đại lần thứ 15, chúng ta càng nhớ đến đồng bào ta ở miền Nam đang anh dũng đấu tranh chống chế độ tàn bạo của Mỹ - Diệm. Chúng ta gửi đến đồng bào miền Nam mối tình ruột thịt và hứa với đồng bào rằng: “Toàn dân ta đoàn kết nhất trí, bền bĩ đấu tranh, thì chậm lắm là 15 năm nữa, Tổ quốc ta nhất định sẽ thống nhất, Bắc - Nam nhất định sẽ sum họp một nhà” (10). Người gạch dưới trong bản thảo các chữ “chậm lắm là 15 năm nữa”. Đây là bài viết của Bác, nhưng khi đọc thì Bác không đọc câu “chậm lắm là 15 năm nữa”. Đúng 15 năm sau, với thắng lợi vĩ đại của Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử mùa Xuân năm 1975, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước như dự báo kỳ diệu của Bác Hồ.
Trước khi từ biệt chúng ta, trong Di chúc, Người viết: “Cuộc kháng chiến có thể còn kéo dài,..Dù khó khăn gian khổ đến mấy, nhân dân ta nhất định sẽ hoàn toàn thắng lợi. Đế quốc Mỹ nhất định phải cút khỏi nước ta”(11)
Tháng 9/1967, sau khi nghe đại tá Tư lệnh phòng không - không quân Phùn(11)g Thế Tài báo cáo về cuộc chiến đấu chống chiến tranh phá hoại trên miền Bắc, Người đã dự báo: “Sớm muộn rồi đế quốc Mỹ cũng sẽ đưa B 52 ra đánh Hà Nội, rồi có thua nó mới chịu thua”. Nhớ lại kinh nghiệm ở Triều Tiên, trước khi thua, Mỹ đã ném bom hủy diệt Bình Nhưỡng, Người dự báo: “Ở Việt Nam, Mỹ nhất định thua, nhưng nó chỉ chịu thua sau khi thua trên bầu trời Hà Nội” (12) Thực tế đã diễn ra như vậy. Chỉ sau khi thất bại nặng nề trong trận “Điện Biên Phủ trên không” ở Hà Nội, Mỹ mới chịu ký kết Hiệp định Pa-ri (1-1973), thừa nhận các quyền dân tộc cơ bản của nhân dân Việt Nam và rút hết quân về nước.
Với những dự báo chính xác, Bác Hồ đã chủ động chỉ đạo cách mạng, nắm bắt thời cơ, chớp thời cơ, đề ra đường lối có khả năng xoay chuyển được tình thế, đưa cách mạng tiến lên và giành thắng lợi vẻ vang.
(1) T/chí Cộng sản, số 13, tháng 5-2002- tr 19.
(2)(3) Hồ Chí Minh Toàn tập-NXB CTQG-H-1995-T 1-tr 87-88-89-90-243-244.
(4) Danh nhân Hồ Chí Minh-NXB Lao động-H-2000-T 1-tr 187.
(5)(6)(7) Hồ Chí Minh Toàn tập-NXB CTQG-H-1995-T 3-tr 211-212-230-505-506.
(8)(9) Sdd-T 7- tr 314-319.
(10) T/chi Cộng sản, số 13, tháng 5-2002-tr 21. Bản thảo bút tích in trong Đặc san Nhân Dân số ra ngày 30-4-1985. Bản gốc lưu tại Viện Bảo tàng Hồ Chí Minh.
(11) Hồ Chí Minh Toàn tập-NXB CTQG-H-1996-T 12-tr 494.
(12) Sự nghiệp và tư tưởng quân sự của Chủ tịch Hồ Chí Minh-NXB Quân đội Nhân dân-H-1990-tr 224.