Tôi đến Trường Sa hè 2012. Các đảo đẹp ngỡ ngàng và nóng rực tinh thần cảnh giác. Kẻ thù phương Bắc luôn rình rập, tìm cơ hội xâm chiếm. Cảm giác đất nước chưa hề thôi chiến tranh. Thương lắm bà con và những người lính ngày đêm gian nan canh giữ biển đảo.
Tôi đã đi khá nhiều đảo lớn nhỏ khắp đất nước. Nhiều đảo đẹp nổi tiếng, được mệnh danh là đảo ngọc, đảo kim cương, đảo vàng, đảo hoa hậu…Mỗi nơi một vẻ đáng yêu riêng nhưng với tôi, dễ thương nhất là đảo Cồn Cỏ, Quảng Trị. Đảo nhỏ, chỉ 238 ha, cách bờ 30km, nhân khẩu chưa tới 500 người. Là huyện nhưng không có xã, là tiền đồn phòng thủ phía Nam vịnh Bắc bộ, hai lần được tuyên dương anh hùng.
Bị bom đạn cày nát trong chiến tranh; đất lửa xưa giờ là rừng tự nhiên, bạt ngàn cây, rợp tiếng chim hót, ve kêu, hào phóng gió; xanh mát hơn cả biển, trời. Cồn Cỏ là đảo nhiều cây phong ba nhất, có chỗ thành rừng, gốc lớn xòe bóng ô che nắng. Cây phong ba, dân gian gọi là ướt trơn, anh em sinh đôi với cây bão táp, gọi là ướt lông.
Đến Cồn Cỏ, như gặp Trường Sa khi thấy hệ thống giao thông hào, tuyến phòng thủ, các lô cốt quanh đảo còn nguyên vẹn. Nếu không có mấy nhà bê tông đồn trú loang lổ, mất hết cửa nẻo, cứ ngỡ các đơn vị bộ đội vừa ở đây. Chỉ khác là Trường Sa nóng rực không khí sẵn sàng chiến đấu; còn Cồn Cỏ thanh bình với các di tích, gợi nhớ về những tháng năm chiến tranh cực kỳ ác liệt.
Đảo có nhà máy xử lý rác, hồ chứa nước ngọt, điện nước thoải mái nên môi trường sạch đẹp. Du khách có thể tắm biển, ngắm san hô bằng mắt thường, câu cá, mực, bắt nhum; tham quan Cột cờ, Hải đăng, đài Liệt sĩ, hang Quân y, hệ thống phòng thù xưa, trekking xuyên rừng, ngắm hoàng hôn, đón bình minh…
Đặc sản đảo là rong nho, người Anh gọi loài tảo biển thực phẩm chức năng cao cấp này là “trứng cá xanh”, người Nhật gọi là “Nho biển”; phải trồng và chăm sóc kỹ lưỡng. Rong nho Cồn Cỏ mọc tự nhiên, thành thảm, xanh mọng, bám đầy các bãi đá, vốc một nắm cả kí lô. Tha hồ ăn sống, làm gỏi và biến tấu thành hàng trăm món ngon quốc dân bổ dưỡng.
Từ đỉnh hải đăng nhìn xuống, Cồn Cỏ bạt ngàn xanh mát mắt. “Tắm rừng Cồn Cỏ” là trải nghiệm kỳ thú. Rừng Cồn Cỏ có nhiều dược liệu quí, nhiều nhất là giảo cổ lam và sâm cau rừng. Theo các lối mòn, len lỏi giữa rừng cây, trekking cho vã mồ hôi, rồi hít thở các kháng chất dược thảo, kích hoạt hệ tuần hoàn, thần kinh, tiêu hóa giải độc. Giảo cổ lam, còn gọi là cổ yếm, trường sinh thảo, ngũ diệp sâm…; saponin gấp 3 - 4 lần nhân sâm.
Sâm cau còn gọi là ngài cau, cổ nốc lan, soọng ca, thài léng tiên mao…; thân thảo, củ màu đỏ hoặc nâu đen; bổ thận, tráng dương, bồi bổ cơ thể. Giảo cổ làm và sâm cau dùng nấu nước uống, canh, lẩu tùy thích; phổ biến nhất là ngâm rượu. Tìm hiểu và hái thảo dược trong phạm vi cho phép là trải nghiệm độc đáo ở Cồn Cỏ
Đến Cồn Cỏ để rửa mắt, rửa phổi, trút bỏ xô bồ phố thị. Càng trân quí những giá trị chân thực cuộc sống hòa bình.