Xây dựng phong cách, tác phong công tác của người đứng đầu, của cán bộ, Đảng viên trong học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh góp phần rèn luyện bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo đức, năng lực, ý chí và nhân cách người cán bộ, đảng viên.
Trong mọi hoạt động của đời sống xã hội, khi có từ hai người trở lên cùng tham gia đã đòi hỏi phải có người đứng đầu. Người đứng đầu cơ quan, đơn vị, tổ chức của Đảng, nhà nước (gọi chung là người đứng đầu cơ quan) là người có vai trò lãnh đạo, chỉ huy, gánh vác các trách nhiệm, tổ chức thực hiện những mục tiêu và nhiệm vụ của cơ quan theo quy định Đảng, pháp luật của Nhà nước.
Kể từ khi thành lập Đảng đến nay, Đảng ta luôn chăm lo xây dựng Đảng vững mạnh, trong sạch về chính trị, tư tưởng và tổ chức; trong đó Đảng không ngừng giáo dục, rèn luyện, phát huy vai trò tiên phong gương mẫu của đội ngũ đảng viên và coi đó là nhiệm vụ trọng tâm của công tác xây dựng Đảng. Tuy nhiên, hiện nay như Nghị quyết Hội nghị lần thứ IV Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII đã chỉ rõ: “Nhiều cán bộ, đảng viên, trong đó có người đứng đầu chưa thể hiện tính tiên phong, gương mẫu; còn biểu hiện quan liêu, cửa quyền, chưa thực sự sâu sát thực tế, cơ sở…” (1).
Sinh thời, Bác Hồ cũng như Đảng ta từng chỉ rõ, cán bộ là cái gốc của mọi công việc. Người đứng đầu lại càng là “gốc” quyết định sự bền vững của đơn vị, địa phương, đoàn thể.
Người đứng đầu một tổ chức phải luôn là người tiêu biểu nhất về cả đức và tài. Xử lý người đứng đầu phải nghiêm minh thì mới làm gương cho mọi người. Người đứng đầu là rất quan trọng trong việc lãnh đạo.Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, những người mắc bệnh quan liêu, bệnh bàn giấy, không làm được phải thải đi. Ngoài ra còn có hai hạng người cũng phải chú ý. Một là có những người cậy mình cậy mẩy, công thần, rồi đâm ra ngang tàng, không giữ gìn kỷ luật, không thi hành Nghị quyết của Đảng và của Chính phủ. Hai là hạng người nói suông. Hạng người này không có năng lực làm việc. Bác Hồ cho rằng trong Đảng có những người chỉ biết nói là nói, nói giờ này qua giờ khác, ngày này qua ngày khác, nhưng một việc gì thiết thực cũng không làm được thì không thể làm cán bộ chứ chưa nói là người đứng đầu.
Người đứng đầu phải biết chỉ đạo kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ. Chủ tịch Hồ Chí Minh cho rằng, kiểm soát khéo, bao nhiêu khuyết điểm lòi ra hết. Hơn nữa sau kiểm soát, khuyết điểm sẽ bớt đi. Người chỉ rõ người đi kiểm soát phải có hai yếu tố: một là việc kiểm soát phải có hệ thống, thường xuyên; hai là người đi kiểm soát phải trong sạch, có uy tín. Kiểm soát kết hợp trên xuống và dưới lên, có vai trò của quần chúng giám sát ngay cả việc kiểm soát.
Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, người đứng đầu lãnh đạo là kết hợp nắm vững chủ trương đường lối, chính sách, pháp luật của Đảng, Nhà nước vận dụng trung thành sáng tạo vào đơn vị mình và tạo mối liên hệ chặt chẽ giữa người đứng đầu với quần chúng. Đó chính là chấp hành chính sách chung với chỉ đạo riêng. Người đứng đầu tự mình phải chỉ đạo những người phụ trách các bộ phận giúp mình giải quyết những vấn đề thực tế đặt ra. Sự lãnh đạo của người đứng đầu phải từ trong quần chúng mà ra, rồi trở lại nơi quần chúng.
Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ, bất kỳ công tác gì đều phải thông qua những người phụ trách chung để lãnh đạo cấp dưới. Có như thế mới đạt được mục đích phân công mà thống nhất. Phải làm cho người đứng đầu và các bộ phận cấp dưới thật thống nhất. Chỉ có như vậy người đứng đầu mới phát huy được sức mạnh tổng hợp, mới chống quan liêu, hống hách, xa rời quần chúng, đặc quyền đặc lợi, mới kiểm tra, kiểm soát nghiêm túc. Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ, đối với mỗi địa phương, mỗi cơ quan, người lãnh đạo cấp trên cần phải xét cho rõ tình hình, hoàn cảnh và điều kiện mà quyết định việc gì là việc chính của từng thời kỳ. Khi ra quyết định thì phải thực hành triệt để, cho đạt kết quả đã định. Người nhấn mạnh, những cán bộ phụ trách phải theo nguyên tắc đó, đường lối đó. Đồng thời phải ra sức suy nghĩ, tìm tòi để tăng thêm sáng kiến của mình. Công việc càng khó khăn, phức tạp, người đứng đầu càng phải nắm chắc Nghị quyết của Đảng, pháp luật của Nhà nước, càng phải gắn bó với nhân dân, biết dựa vào quần chúng nhân dân.
Rèn luyện phong cách công tác của người đứng đầu là một yêu cầu thường xuyên, liên tục, có ý nghĩa quan trọng, nhằm khắc phục những khuyết điểm, hạn chế trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ chính trị của mỗi địa phương, cơ quan, đơn vị; góp phần thực hiện “quyền hạn, trách nhiệm của người đứng đầu…đảm bảo thực hiện nguyên tắc tập trung dân chủ, tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách”. Để rèn luyện phong cách công tác của người đứng đầu cần tập trung một số giải pháp sau đây:
Thứ nhất, tác phong khoa học là yếu tố đầu tiên, là tiền đề căn bản để xây dựng phong cách, tác phong công tác của người đứng đầu. Có 4 tiêu chí của phong cách, tác phong khoa học của người đứng đầu, cán bộ, đảng viên. Cụ thể: Phải có thói quen điều tra, nghiên cứu, khảo sát, thâm nhập vào đời sống thực tiễn; Xác định mục tiêu, công tác, lộ trình, bước đi, biện pháp thích hợp; Kiên định về nguyên tắc, mục tiêu nhưng linh hoạt về phương pháp; Trong lãnh đạo, hành động, điều hành, quản lý, phải kiểm tra, giám sát, kiểm soát, tổng kết, rút kinh nghiệm.
Thứ hai, cấp ủy các cấp phối hợp với lãnh đạo chính quyền, đoàn thể để lựa chọn những vấn đề hạn chế còn tồn tại có liên quan tới phong cách, tác phong công tác của người đứng đầu, cán bộ, đảng viên để tập trung xây dựng kế hoạch giải quyết, gắn với kế hoạch thực hiện các chỉ thị, nghị quyết của Đảng, các phong trào thi đua của ngành, địa phương, cơ quan, đơn vị. Chú trọng gắn việc thực hiện Chỉ thị 05 CT/TW của Bộ Chính trị khóa XII về “ Đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh” nói chung, chủ đề năm 2018 về “Xây dựng phong cách, tác phong công tác của người đứng đầu, của cán bộ, đảng viên trong học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh” nói riêng với thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 khóa XII về ‘”Tăng cường xây dựng, chỉnh đốn đảng; ngăn chặn đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự chuyển biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ, với quyết định số 47-QĐ/TW về “những điều đảng viên không được làm” và quy định 101-QĐ/TW về “Trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ lãnh đạo chủ chốt các cấp”…
Thứ ba, để có phong cách công tác đúng đắn, mỗi người đứng đầu phải học tập, tu dưỡng một cách toàn diện cả về phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống, không ngừng nâng cao trình độ lý luận, chuyên môn, nghiệp vụ. Mặt khác, các tổ chức đảng, cơ quan nhà nước có trách nhiệm giáo dục, tạo môi trường thuận lợi và giúp đỡ những người đứng đầu không ngừng hoàn thiện phong cách, công tác.
Thứ tư, các tổ chức đảng, cơ quan, đơn vị cũng cần nhận rõ trách nhiệm của mình trong việc xây dựng phong cách công tác cho người đứng đầu. Thông qua tự phê bình và phê bình trong sinh hoạt đảng và tập thể lãnh đạo, sơ kết, tổng kết việc thực hiện kế hoạch công tác, với thái độ chân tình và xây dựng, tổ chức đảng, các cán bộ lãnh đạo cơ quan, đơn vị thẳng thắn chỉ ra cho người đứng đầu những khuyết điểm cần sửa và giúp người đứng đầu sửa chữa. Băng cách đó, cùng với thời gian, người đứng đầu hoàn thiện dần nhân cách cá nhân, kẻ cả phong cách làm việc, đáp ứng tốt yêu cầu của cương vị công tác và xứng đáng với niềm tin của mọi người.
Việc rèn luyện phong cách công tác của người đứng đầu tại địa phương, cơ quan, đơn vị với tinh thần tiên phong gương mẫu sẽ góp phần ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ, thiết thực góp phần xây dựng Đảng ta ngày càng trong sạch vững mạnh.
Chú thích:
(1)- ĐCSVN: Văn kiện Hội nghị lần thứ tư Ban Chấp hành Trung ương khóa XII, Văn phòng Trung ương Đảng, HN, 2016, tr. 22.
- Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb CTQG, HN, 2011, tập 4, 5, 6,11.