Hơn 80 năm, thực dân Pháp đô hộ, thống trị tàn bạo nước ta từ một nước phong kiến trở thành một nước thuộc địa nửa phong kiến. Với các chính sách thực dân hết sức hà khắc, tàn nhẫn, đã làm cho mâu thuẫn dân tộc diễn ra hết sức gay go, quyết liệt. Từ đó các phong trào yêu nước liên tiếp nổ ra trong cả nước nhằm chủ yếu để giải quyết mâu thuẫn đó. Nổi lên tiêu biểu như phong trào Đông Du của Phan Bội Châu, phong trào Cần Vương của vua Hàm Nghi, khởi nghĩa Yên Thế do cụ Hoàng Hoa Thám tổ chức lãnh đạo và phong trào cải cách của Phan Chu Trinh... các phong trào yêu nước này đã đứng lên đấu tranh rất quyết liệt để giải phóng ách nô lệ cho dân tộc. Song cuối cùng đều bị thất bại, vì thiếu một tổ chức lãnh đạo để tập hợp được sức mạnh tổng hợp của nhân dân ta.
Trước hoàn cảnh đó, ngày 5/6/1911, tại bến Nhà Rồng, người thanh niên yêu nước Nguyễn Tất Thành đã ra đi tìm con đường cứu nước giải phóng dân tộc. Những năm tháng bôn ba ở nước ngoài, Nguyễn Ái Quốc đã đến với chủ nghĩa Mác – Lê nin. Đây là bước ngoặt của cách mạng Việt Nam và cũng từ lý luận của chủ nghĩa Mác – Lê nin đã dẫn đường soi rọi con đường cứu nước cho Nguyễn Ái Quốc. Muốn giải phóng dân tộc thì đầu tiên phải có “Đảng cách mệnh” để tổ chức, lãnh đạo và tập hợp dân chúng đứng lên đoàn kết làm cách mạng, giải phóng dân tộc. Người đã truyền bá từng bước có hệ thống chủ nghĩa Mác – Lê nin vào trong nước và ra sức chuẩn bị mọi mặt để thành lập một chính đảng vô sản ở Việt Nam.
Chỉ một thời gian ngắn trong năm 1929,ở trong nước có 3 tổ chức cộng sản được tuyên bố thành lập. Đó là Đông Dương Cộng Sản Đảng ở Bắc Kỳ, An Nam Cộng Sản Đảng ở Nam Kỳ và Đông Dương Cộng Sản Liên Đoàn ở Trung Kỳ. Điều đó đã phản ánh xu thế tất yêu của các phong trào đấu tranh cách mạng ở Việt Nam. Đứng trước tình hình đó, yêu cầu cấp bách cụ thể của cách mạng là cần phải có sự thống nhất lãnh đạo của một chính Đảng. Do vậy, tại Cửu Long (Hương Cảng Trung Quốc) từ ngày 03 đến 07/2/1930, đã mở hội nghị hợp nhất 3 tổ chức cộng sản thành Đảng cộng sản duy nhất ở Việt Nam dưới sự chủ trì của đồng chí Nguyễn Ái Quốc. Người chiến sỹ cách mạng lỗi lạc của cách mạng Việt Nam, người duy nhất có đủ ý chí và năng lực để đáp ứng với yêu cầu đó của lịch sử. Hội nghị đã thông qua chánh cương, sách lược vắn tắt và điều lệ vắn tắt của Đảng. Đồng thời nhất trí thành lập Đảng thống nhất, lấy tên là Đảng cộng sản Việt Nam. Ngày 03/02/1930 trở thành ngày thành lập Đảng Cộng Sản Việt Nam. Đảng được thành lập là sản phẩm kết hợp của chủ nghĩa Mác – Lê Nin với phong trào công nhân và phong trào yêu nước, là kết quả của quá trình chuẩn bị đầy đủ về chính trị, tư tưởng và tổ chức của một tập thể những người cách mạng yêu nước, đứng đầu là Nguyễn Ái Quốc.
Trải qua 89 năm, Đảng Cộng Sản Việt Nam đã vượt qua một chặng đường đấu tranh cách mạng hết sức khó khăn, gian khổ, đầy chông gai ác liệt nhưng đã giành được thắng lợi rất vẻ vang cho dân tộc. Cách mạng tháng tám năm 1945 thắng lợi, thành lập nên nước Việt Nam dân chủ cộng hòa nay là Nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam đã mở ra một kỷ nguyên mới. Đó là độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội. Thắng lợi của hai cuộc kháng chiến trường kỳ oanh liệt đánh đổ thực dân Pháp và chính quyền Mỹ - Ngụy Sài Gòn để giải phóng dân tộc, thống nhất Tổ quốc đã góp phần quan trọng cùng nhân dân thế giới vì hòa bình, độc lập dân tộc và tiến bộ xã hội. Đặc biệt Đảng ta đã lãnh đạo thắng lợi sự nghiệp đổi mới trong những năm qua, đi lên xây dựng chủ nghĩa xã hội, bảo vệ Tổ quốc phù hợp với thực tiễn Việt Nam và bối cảnh thế giới. Đó là quá trình khảo nghiệm, tìm tòi và tổng kết sáng tạo của nhân dân ta, dưới sự lãnh đạo của Đảng.
89 mùa xuân qua, Đảng Cộng Sản Việt Nam sáng mãi trong lòng dân tộc Việt Nam và bạn bè trên thế giới. Hai chữ “Đảng ta” rất thân thương, trìu mến, đã biểu thị sự kính trọng và lòng tin của nhân dân và của cả dân tộc với Đảng. Chúng ta rất tự hào, trên khắp năm châu chưa có một Đảng phái hay một tổ chức chính trị nào được nhân dân ta suy tôn kính trọng như Đảng Cộng sản Việt Nam. Nước ta từ một nước thuộc địa nửa phong kiến đã trở thành một quốc gia độc lập, tự do, phát triển kinh tế đi lên theo định hướng xã hội chủ nghĩa, có vị thế và uy tín ngày càng quan trọng trong khu vực và trên thế giới. Đất nước ta sau chiến tranh có nền kinh tế nghèo nàn lạc hậu đã tiến lên trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, có đường lối chính trị rất ổn định. Đó là thắng lợi vinh quang, rực rỡ qua 89 mùa xuân của Đảng ta.