Theo truyền thuyết, Hùng Vương là tên gọi chung 18 đời vua Hùng. Nếu kể cả Kinh Dương Vương và Lạc Long Quân, có tất cả 20 đời vua. Khi Lạc Long Quân cưới bà Âu Cơ sinh được 100 con trai. Về sau, 50 con theo cha xuống biển và 50 con theo mẹ lên núi, đi về phương Nam lập ra nước Văn Lang.
Hùng Vương là người con trưởng làm vua nước Văn Lang, đóng đô ở Phong Châu, chia nước ra làm 15 bộ, cha truyền con nối theo chế độ phụ đạo, có quan Lạc Tướng, Lạc hầu phụ tá và quan Bồ chính là chức quan nhỏ trông coi lạc dân và gọi con trai là Quan Lang, con gái là Mỵ Nương. Hùng Vương truyền ngôi được 18 đời. Các vị vua Hùng có công lập nên nước Văn Lang, tức là nước Việt Nam ngày nay, nên gọi là Quốc tổ Hùng Vương.
Đã mấy ngàn năm qua, dân tộc ta, nhân dân ta luôn lưu truyền câu ca dao ghi nhớ về tổ tiên, nguồn cội rất sâu sắc:
“Dù ai đi ngược về xuôi
Nhớ ngày giỗ tổ mùng mười tháng ba
Dù ai buôn bán gần xa
Nhớ ngày giỗ tổ tháng ba thì về.”
Cứ đến ngày giỗ tổ hàng năm, khu di tích Đền Hùng trên núi Nghĩa Linh (Lâm Thao, Phú Thọ) du khách mọi nơi tụ về đông đúc với những nghi lễ trang trọng cùng với các hoạt động văn hóa, thể thao khác. Đền Hùng là một hệ thống kiến trúc thờ các Vua Hùng, đồng thời là thắng cảnh đẹp và là di tích lịch sử, văn hóa rất đặc biệt. Đây cũng là thời gian phù hợp nhất trong năm để du khách đến chiêm ngưỡng, tham quan vùng đất Tổ Linh diệu.
Người dân đến đền Hùng còn tham quan Bảo tàng Hùng Vương, hiện đang trưng bày với khoảng hơn 400 hiện vật quý chủ đề “Các Vua Hùng dựng nước Văn Lang trên mảnh đất Phong Châu lịch sử”. Rồi du khách tiếp tục leo các bậc đá lần lượt thăm đền hạ, đền trung, đền giếng, đền tổ mẫu Âu Cơ. Riêng đền thượng (Kính Thiên Lĩnh Điện) là nơi các vua Hùng làm lễ tế trời đất, mong được mưa thuận, gió hòa, mùa màng tươi tốt để muôn dân được hạnh phúc, ấm no.
Ngày nay chúng ta hãy khắc ghi công ơn dựng nước của Quốc tổ Hùng Vương và nhiều thế hệ cha ông dày công vun đắp để có được non sông gấm vóc lịch sử tươi đẹp này. Về thăm đất tổ Hùng Vương là một nét đẹp văn hóa, là niềm ước mơ và tâm nguyện chính đáng của bất cứ người Việt Nam hướng về cội nguồn dân tộc…