Vùng biển thuộc khu vực bãi Tư Chính hoàn toàn là của Việt Nam. Việt Nam đã rất sớm xác lập chủ quyền tại đây và có những hoạt động kinh tế phù hợp với luật pháp quốc tế
Biển Đông - không gian sinh tồn, sinh kế của các thế hệ người Việt
Biển Đông là một trong những biển lớn nhất thế giới, được biết tới như một khu vực giàu tài nguyên như hải sản và dầu khí, là một trong 5 bồn trũng chứa dầu khí lớn nhất thế giới. Đặc biệt, Biển Đông còn là vùng biển có nhiều tiền đề thuận lợi cho việc hình thành và tích tụ băng cháy, được coi là nguồn năng lượng thay thế dầu khí trong tương lai.
Với Việt Nam, Biển Đông có vai trò đặc biệt quan trọng bởi diện tích vùng đặc quyền kinh tế rộng tới hơn 1 triệu km2, tức là lớn gấp 3 lần diện tích lãnh thổ đất liền. Cứ khoảng 100km2 vuông lãnh thổ đất liền thì Việt Nam có 1 km bờ biển, và chỉ số này gấp 6 lần chỉ số trung bình toàn cầu. Do đó, biển có vị trí địa chiến lược vô cùng quan trọng đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Thực tế hiện nay, có tới 1/3 dân số Việt Nam sống nhờ biển. Theo ước tính, đến cuối thế kỷ XXI, Việt Nam sẽ có quy mô dân số khoảng 140 triệu người. Một quốc gia hướng biển như chúng ta thì Biển Đông là không gian sinh tồn, sinh kế của các thế hệ, hàng trăm triệu gia đình người Việt hôm nay và cả mai sau.
Trung Quốc dùng “đường lưỡi bò” phi pháp để tạo ra “vùng chồng lấn” bất hợp pháp
Giàu tiềm năng như vậy nhưng Biển Đông lại là một trong những vùng biển có nhiều tranh chấp phức tạp nhất thế giới. Trước hết, 8 quốc gia và vùng lãnh thổ cùng yêu sách danh nghĩa đối với các đảo và quần đảo trên Biển Đông. Với quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam, thì có cả Trung Quốc, Đài Loan cũng tuyên bố chủ quyền. Với quần đảo Trường Sa của Việt Nam thì có 6 quốc gia và vùng lãnh thổ nhận mình có chủ quyền, bao gồm: Việt Nam, Trung Quốc, Đài Loan, Philippines, Malaysia và Brunei. Ngoài quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa của Việt Nam, Trung Quốc còn tuyên bố có chủ quyền lịch sử với một số khu vực ở Biển Đông.
Thời gian gần đây, thế giới và khu vực hết sức quan ngại với yêu sách ngang ngược “đường chữ U” - “đường lưỡi bò” của Trung Quốc trên Biển Đông. Không dựa trên cơ sở pháp lý nào, hoàn toàn trái với tinh thần của Công ước Luật Biển (UNCLOS) năm 1982 của Liên hợp quốc, Trung Quốc tự cho phép mình gom lãnh hải của nhiều nước khác thành của mình trong “đường lưỡi bò”, chiếm tới 80% diện tích Biển Đông. Từ đó, Trung Quốc dùng “đường lưỡi bò” phi pháp để tạo ra “vùng chồng lấn” bất hợp pháp trong vùng thềm lục địa và vùng đặc quyền kinh tế của nhiều quốc gia ven Biển Đông, trong đó có Việt Nam.
Để tiếp tục các hành động phi pháp của mình, Trung Quốc phản đối phán quyết của Tòa Trọng tài Thường trực (PCA) bác bỏ yêu sách quyền lịch sử của Trung Quốc đối với tài nguyên tại các vùng biển phía bên trong “đường chữ U” - “đường lưỡi bò”.
Đi liền với hoạt động quân sự hóa các đảo nhân tạo trên Biển Đông, Trung Quốc còn ngăn cản Việt Nam với các đối tác thăm dò và khai thác dầu khí hợp pháp tại vùng thềm lục địa và vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam. Trung Quốc ngang nhiên tiến hành các hoạt động khảo sát, thăm dò trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam, điển hình như hoạt động của nhóm tàu khảo sát Hải Dương 8 ở khu vực phía Nam Biển Đông vào đầu tháng 7-2019.
Nguyên nhân của tình hình trên là sự không nhất quán giữa lời nói và hành động, cách hành xử theo lối cường quyền, áp đặt, theo đuổi lợi ích vị kỷ, không thừa nhận và tôn trọng lợi ích chính đáng hợp pháp của các nước khác, cũng như lợi ích chung của khu vực và cộng đồng quốc tế.
Tôn trọng luật pháp quốc tế và sự chính nghĩa của Việt Nam
Chủ trương nhất quán của Việt Nam là: Các vấn đề liên quan đến hai nước thì giải quyết song phương, các vấn đề liên quan đến nhiều nước thì giải quyết đa phương; bảo đảm hài hòa lợi ích của các bên và lợi ích chung của khu vực. Giải quyết tranh chấp, mâu thuẫn ở Biển Đông với chủ trương hòa bình, với tinh thần đối tác, vì trách nhiệm cộng đồng, trên cơ sở luật pháp quốc tế, không sử dụng vũ lực và đe dọa sử dụng vũ lực.
Tháng 6-2012, Việt Nam thông qua Luật Biển, quy định rõ: Việt Nam chủ trương giải quyết các bất đồng, tranh chấp liên quan đến biển, đảo với các nước khác bằng các biện pháp hòa bình, trên cơ sở tôn trọng độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ quốc gia, phù hợp với Công ước Luật Biển (UNCLOS) năm 1982 của Liên hợp quốc và thực tiễn quốc tế.
Năm 2011, Việt Nam và Trung Quốc đã ký kết Thỏa thuận về các nguyên tắc cơ bản chỉ đạo giải quyết vấn đề trên biển giữa hai nước. Thỏa thuận này yêu cầu hai nước trong quá trình đàm phán phải “thực hiện nghiêm túc nguyên tắc và tinh thần” của Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) mà các nước ASEAN và Trung Quốc ký kết năm 2002.
Trên các diễn đàn đa phương, Việt Nam đã nỗ lực cùng các quốc gia trong khu vực và quốc tế xây dựng và thực hiện các cơ chế hợp tác, thúc đẩy hòa bình, hòa giải, ngăn ngừa xung đột. Phương hướng đó sẽ tiếp tục được Việt Nam thực hiện khi đảm nhiệm chức Chủ tịch ASEAN năm 2020 và Ủy viên không thường trực Hội đồng bảo an LHQ nhiệm kỳ 2020 - 2021.
Cách tiếp cận đúng hướng của Việt Nam đã tạo uy tín, sức mạnh mềm cho Việt Nam trong công cuộc bảo vệ chủ quyền biển đảo. Việc Việt Nam tuân thủ luật pháp quốc tế, đề cao sự minh bạch trong tiến trình giải quyết các tranh chấp, luôn giữ thái độ hợp tác khi xuất hiện những mâu thuẫn, đồng thời kiên trì giáo dục và bảo vệ ngư dân bám biển, luôn sẵn sàng ứng cứu các nạn nhân thiên tai và biến cố môi trường không phân biệt quốc tịch, theo đúng tinh thần của Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) đã ký kết năm 2002. Ngoại trưởng Philippines đã lên tiếng cảm ơn Việt Nam trên diễn đàn Liên hợp quốc tháng 6-2019 về sự cứu giúp kịp thời, thực tâm và đối xử nhân đạo, chở che đầy tình người giữa cơn hoạn nạn của tàu Việt Nam với tàu nước bạn trong cơn sóng dữ ở Biển Đông.
Sự chính nghĩa của Việt Nam đã tạo được sự đồng thuận không chỉ của người dân Việt Nam, mà còn với tất cả những người yêu chuộng công lý và hòa bình trong khu vực cũng như trên thế giới. Việt Nam tin tưởng rằng, việc tôn trọng luật pháp quốc tế trong đàm phán sẽ giúp giải quyết tranh chấp một cách hòa bình và hiệu quả.