Hơn hai mươi năm, từ vài ba cửa hàng bán tranh ban đầu ở gần ngã tư Trần Bình Trọng, nay đường Trần Phú đã thành “phố tranh”, kéo dài từ ngã sáu Cộng Hòa tới giáp vòng xoay An Dương Vương – Trần Phú, số lượng đã xấp xỉ hàng trăm gian hàng và vẫn còn xu hướng mở mang thêm. Đủ thể loại tranh có mặt trên phố, chen chúc lố nhố, cố phô bày cái đẹp, cái lạ, cái độc đáo để thu hút khách vào.
Tuy nhiên, ẩn bên dưới vẻ hào nhoáng của một thị trường kinh doanh tranh phát triển sung mãn, là một sự thật trần trụi: tiền của ai, người ấy bỏ vào túi mình! Chính vì vậy, sự cạnh tranh đang diễn ra khá bát nháo giữa các cửa hàng. Sản phẩm dễ so sánh nhất là dạng tranh sao chép – tức tranh nhái những họa phẩm nổi tiếng trên thế giới. Chẳng hạn bức tranh Mona Lisa của Leonad de Vinci, nơi thì một triệu, nơi lại một triệu rưỡi đồng, không ai giống ai. Hỏi sao giá khác nhau, sẽ được giải thích ngay: tranh nhái, nhưng thợ vẽ đẹp và kỹ hơn, giá tất nhiên phải cao hơn chứ sao?
Anh Vũ Văn Thọ - Giám đốc công ty TNHH Tranh đẹp Hoàng Khang thừa nhận: Nhiều cửa hàng mở ra, cũng là dân trong nghề với nhau, nhưng chẳng thấy tình đoàn kết ở đâu cả! Công ty của anh có địa chỉ ở số 195 Trần Phú, lại có thêm một cửa hàng trưng bày, bán sản phẩm cũng trên đường này. Bước chân vào nghề đã gần 20 năm – thuở ban sơ của “phố tranh” bây giờ - anh Thọ than thở nhiều vì tình hình kinh doanh đang khó, do cạnh tranh lẫn nhau, rồi lại không đọ sức nổi với nguồn tranh giá rẻ, xuôi theo dòng xe Bắc – Nam về , có xuất xứ hàng hóa “Made in China”. Anh đã cất công sang tận lò sản xuất tranh bên ấy. Họ vẽ tranh theo dây chuyền sản xuất, phân ra từng công đoạn như một nhà máy công nghiệp, kết quả là giá rẻ nhờ sản lượng lớn, nhờ hợp lý hóa quy trình sản xuất. Nói nôm na là “lấy thịt đè người”.
Không chỉ tranh vẽ từ Trung Quốc, thời đại công nghệ phát triển, kỹ thuật in 3D hiện có thể sao chép tranh hoàn hảo bằng cách chụp qua điện thoại, nhoáng cái tranh nhân bản từ máy in đã tràn lan khắp nơi, đáp ứng như cầu treo trang trí cho vui cửa vui nhà của nhiều người, lại giống y tranh vẽ nhưng giá rẻ.
Trong hoàn cảnh cạnh tranh khó khăn để sinh tồn, có một sáng tạo vô cùng độc đáo cần ghi nhận của trường phái tranh sơn dầu Việt Nam: làm tranh sơn dầu nổi. Với những vật liệu riêng, người làm tranh phải đắp nổi trên bản vẽ phác thảo, trước khi làm thao tác vẽ, sẽ tạo ra sản phẩm tranh sơn dầu đắp nổi. Dân trong nghề gọi là tranh sơn dầu 4D – nghe cũng rất chi là “công nghệ”. Tác dụng thực tế của nó là để đối phó với loại hình tranh in 3D , nhưng lại vô tình tạo ra một phá cách mới trong nghệ thuật tạo hình tranh sơn dầu cổ truyền.
Chuyện loay hoay xoay sở để tồn tại đang là một hiện thực của doanh nhân, doanh nghiệp trên “phố tranh” Trần Phú. Bản thân ngành kinh doanh nghệ thuật này mang tính văn hóa cao, điểm xuyết thêm màu sắc cho vai trò trung tâm thương mại của Quận 5 ngày càng đa dạng, phong phú hơn.
Vì thế, nhìn dước góc độ kinh tế thị trường, dường như vẫn còn thiếu một nét chấm phá, tạo ra môi trường thuận lợi hơn cho “phố tranh” phát triển.
Cần tạo ra một sân chơi thường xuyên cuối tuần, trong công viên, có các gian trưng bày tranh, có họa sĩ tốc họa chân dung, có chỗ cho trẻ em làm quen cùng giấy, cọ và bút vẽ, có thuyết minh về sự khác biệt, phân biệt các loại tranh…
Tóm lại, cái nét còn thiếu ở “phố tranh” là một không gian mở, cho các loại tranh của doanh nhân, doanh nghiệp trong ngành kinh doanh đặc biệt này cùng đua nhau trưng bày, đưa cái hay, cái đẹp của nghệ thuật đến tận tay công chúng.
Giữa bộn bề công việc trong cuộc sống thường ngày, phải chăng lúc dạo bước đi thong thả giữa những bức tranh cũng là những phút giây tạo ra chút bình yên trong tâm hồn, vốn cần thiết cho tất cả mọi người dân? Suy ra, góp phần duy trì, phát triển “phố tranh” đang có ở Quận 5 cũng chính là duy trì nét văn hóa chung của bộ mặt thành phố của chúng ta.