Quận 5 đang tiến hành chỉnh trang đô thị trên một số tuyến đường chính, nỗ lực tạo ra một cảnh quan đô thị xanh, sạch, đẹp hơn.
Đường Hồng Bàng, bắt đầu từ ngã tư Ngô Quyền kéo dài đến giáp Châu Văn Liêm và Thuận Kiều là nơi được đầu tư chỉnh trang công phu: làm lại vỉa hè và thêm cây xanh trên vỉa hè và lập lại dải cây xanh phân cách ở giữa đường và trồng cỏ, trồng cây, tạo cảnh tỉ mỉ, có lối đi bộ ở giữa… Rải rác có các cụm dây leo tạo tán như một tiểu đình có mái bằng cành lá che rợp mát, rất bắt mắt mỗi khi ngang qua giữa trưa nắng gắt.
Tuyến đường Hồng Bàng sau khi cải tạo
Do yếu tố lịch sử, Quận 1 và Quận 5 lâu nay vẫn là 2 quận trung tâm của đô thị Sài Gòn – Chợ Lớn, nhưng sự khác biệt không hề nhỏ. Quận 1 là nơi có tất cả trụ sở hành chính – ngoại giao của Chính phủ nên hạ tầng cơ sở khang trang, đường sá rộng rãi. Quận 5 dân cư đông, sống nhờ vào thương mại nên hàng hóa phải vận chuyển, bày biện, nhà cửa phải tận dụng làm nơi giao dịch buôn bán, tạo nên cảnh quan đô thị sầm uất nhưng lộn xộn và kém vẻ mỹ quan, chưa kể khoảng 5 bến xe khách liên tỉnh hoạt động trên địa bàn Quận 5 trước năm 1975, ngày đêm nhộn nhịp.
Từ xuất phát điểm như vậy, có thể thấy sự phức tạp, khó khăn của việc chỉnh trang đô thị của Quận 5 là một thử thách không hề nhỏ. Cùng với trục đường Hồng Bàng là công viên Văn Lang cũng đang được rào chắn để tôn tạo lại, hình thành một trục đường đẹp của Quận 5 trong tương lai gần. Đặc biệt, nguồn vốn đầu tư tôn tạo công viên là do xã hội hóa với gần 40 tỷ đồng góp phần tiết kiệm ngân sách Nhà nước.
Mặt khác, chỉnh trang đô thị còn đòi hỏi đi đôi với việc giữ gìn vệ sinh môi trường, trật tự đô thị được đảm bảo. Đã có nhiều việc được triển khai rộng khắp trên địa bàn quận như lắp đặt camera ghi hình để xử phạt những hành vi gây ô nhiễm môi trường, lắp thêm 235 thùng rác công cộng trên đường phố, tuyên truyền nâng cao nhận thức giữ gìn môi trường trong cộng đồng bằng áp phích, biểu ngữ kết hợp với phát tờ bướm, thực hiện nhiều đợt. Thậm chí có cả thư kêu gọi cộng đồng chung tay bảo vệ môi trường sống quanh mình, bằng hai thứ tiếng Việt – Hoa ở từng khu phố.
Cái khó khăn nhất là hoạt động của khách vãng lai hàng ngày khiến tình hình trật tự đô thị, môi trường thường xuyên gánh nặng áp lực. Dân số Quận 5 hiện khoảng 170.000 người, nhưng diện tích Quận 5 chỉ hơn 4,2 km2 và thêm hơn 50 trường học, 12 chợ, 14 bệnh viện lớn và 685 cơ sở y tế tư nhân . Khách vãng lai ở đây có thể là sinh viên, bệnh nhân và thân nhân, người mua bán, doanh nghiệp… Khách vãng lai khác nữa là người dân mưu sinh trên vỉa hè, hoặc bán hàng bằng xe đẩy dạo trên đường… thường tập trung quanh các chợ, bệnh viện, trường học… hoặc khách vãng lai “sang trọng” hơn là những tài xế taxi – có thương hiệu lẫn Grab, Uber – đậu xe trên lòng đường chờ khách.
Một chị chủ tiệm thuốc tây trên đường Thuận Kiều, bên hông bệnh viện Chợ Rẫy than thở: Ở đây nhân viên bán thuốc kiêm luôn dọn dẹp lòng lề đường, không thì xe taxi, xe hàng rong đậu chắn lối vô tiệm, khách nào còn đường đi tới quầy thuốc?!
Vấn đề tạo dựng một cảnh quan đô thị và môi trường văn minh, sạch đẹp cho Quận 5 hôm nay và ngày mai nếu xét ở nhiều góc độ, vẫn còn nhiều việc phải làm, phải tìm thêm các giải pháp hữu hiệu nhất và làm bền bĩ, liên tục. Mỗi lúc, mỗi nơi khi người dân có đầy đủ ý thức góp phần vào niềm tự hào chung về một Quận 5 đẹp hơn, sạch hơn, sẽ có thêm những cách làm sáng tạo, hiệu quả từ cơ sở, từng bước góp phần với chính quyền quận, phường làm nên kết quả tốt, thực hiện tốt chủ trương chỉnh trang đô thị và cải thiện vệ sinh môi trường của quận.