Thành phố đang vào mùa giáng sinh. Đường dẫn vào Chợ Lớn Quân 5 đã đỏ rực màu áo Noel và lung linh hành vạn trái tú cầu dẫn đường. Ông trời ban cho cư dân đất nắng phương nam chút mùa đông thời trang để được mặc đẹp bằng những bộ đồ ấm, được dạo phố có thông xanh và tuyết trắng - thứ gia vị mỹ thuật không thể thiếu trong bữa tiệc đêm giáng sinh.
1. Người ta thường dùng chữ ngon, để khen một bữa ăn. Những chất lượng bữa ăn đêm giáng sinh mà người Pháp gọi là reveillon cứ phải đẹp trước đã. Cái đẹp của những trái châu màu đỏ nổi bật trên tán thông xanh lấp lánh ánh bạc dây leo nguyệt quế. Đẹp của ánh nến lung linh nhắc nhở thực khách nhớ rằng mình đang dự tiệc sinh nhật của một người thân đã hơn hai 2000 năm tuổi. Đẹp của bộ đồ ăn Tây phương nghiềng về hành kim trong ngũ hành kim, mộc, thủy, hỏa, thổ với dao, nỉa chia đều cho hai tay phải- trái tạo dáng mã thượng thế hoành cho thực khách, khác hắn thế tung nghiêng nghiêng của người phương Đông, duyên dáng, kín đáo trong một tay cầm đũa. Cái đẹp nhìn thấy của những lá thiệp trang kim chờ người nhận mở ra để thoắt biến thành cái đẹp nghe được của những giai điệu thánh ca.
Người Việt mình khuyến khích, ăn cơm mới nói chuyện cũ để tri ân tiền nhân. Bữa tiệc đêm giáng sinh là cách nhân loại tri ân đức Ki Tô đã một mình chịu nạn cho chúng sinh, tạo một hình mẫu tuyệt đẹp về đức hi sinh, để rồi hơn hai nghìn năm lịch sử văn minh nối nhau như một xâu chuỗi những hi sinh cao thượng, những chơi đẹp với nhau theo nguyên tắc,“trời đánh còn tránh miếng ăn „. Đọc sách của bậc thầy ẩm thực Nguyễn Tuân thấy ghi, thời đất nước còn chia cắt, năm 1965 “Dưới cái nóng 37 độ nhiệt đới, Sái Gòn chuẩn bị nô-en không kém bất cứ thành phố miền Bắc xứ lạnh nào. Những cây thông xanh rờn ở đâu mà đưa ra ùn ùn như vậy? Đó là thông đưa từ Tây Nguyên về, từ Đà Lạt cách Sài Gòn 300 cây số. Quân giải phóng và du kích miền Nam đã nhận được lệnh là để cho những cam-nhông chở thông xanh về cho Sài Gòn đón Chúa ra đời hàng năm„. Vẫn Nguyễn Tuân kể tiếp “Ở một vài trại giam phi công Mỹ trên miền Bắc, đêm nô-en có các cha và mục sư tới làm lễ. Phi công Mỹ ăn rê-vây-dông lại được quay cả thịt gà Tây chính cống.
Trong thời công nghiệp, món đinh gà tây quay của tiệc giáng sinh thực hiện thật dễ: Gà cắt tiết, làm lông, bỏ ruột, chà lại bằng một trái chanh, cho thật hết lông tơ rồi rửa sạch, để ráo. Luộc gà chừng 5 tới 10 phút trong nước nước thơm có hoa hồi, rượu vang đã nêm nếm vừa ăn. Đặt gà đã luộc vào khay, bỏ lò nướng 150 độ C chừng 20 phút thì thành món.
Món gà tây quay quen thuộc với người phương Tây tới mức, hồi còn cuộc chiến Iraq vào 27/11/2003 mới chỉ là lễ phục sinh, còn cả tháng nữa mới giáng sinh, tổng thống Bush vẫn cứ phải bưng gà từ Mỹ sang tận đất Baghdad đãi binh lính nước mình đang đồn trú bên ấy. Một cuộc viếng thăm bất ngờ làm cho chính những người lính, nhân dân Hoa Kỳ và thậm chí cả nhân viên tình báo Mỹ cũng bỡ ngỡ. Theo giới thạo tin, để có được bất ngờ ẩm thực này con gà quay bóng nhãy dầu ăn, rất bắt mắt trên tay ông Bush lại chỉ là gà tuyên truyền không thể ăn được vì là một con gà làm bằng... plastic.
2. Khi còn mở nhà hàng Dzoãn chuyên các món Việt trên đường Lê Quý Đôn, vào dịp giáng sinh, đầu bếp nghệ nhân Nguyễn Dzoãn Cẩm Vân vẫn phải có món Tây chiều thực khách. Nhưng tay bếp nghệ sĩ vốn là một cô giáo dạy văn không gà quay khoái khẩu như ai mà tái hiện món marengo Napoléon nhiều chuyện. Bà kể, Marengo là ngôi làng nằm về phía Nam thị trấn Turin, trong tỉnh Piedmont của nước Ý. Tại đây ngày 14- 6-1800 Napoléon đại thắng quân Áo. Cũng như Quan Vân Trường, chém giặc rồi mới uống rượu, Napoléon có thói quen không chịu ăn uống bất cứ chút gì trước mỗi lần xung trận, và ngài đói lả khi chiến thắng đã về tay. Người đầu bếp trung thành tên là Dunand tuy vẫn theo kịp tướng quân của mình nhưng đoàn xe quân lương hậu cần đã bị bỏ rơi tít mù phía sau. Dunand hoảng sợ vì biết hoàng đế tướng quân nóng như Trương Phi đã đòi ăn là phải có ngay. Ông vội sai mấy hỏa đầu quân truy kích thực phẩm và mang về một con gà ốm, bốn trái cà chua, ba qủa trứng, vài tép tỏi, mấy con tôm đồng và một cái chảo. Dunand vung kiếm sắc phanh thịt gà già rồi nấu chớp nhoáng trong rượu cognac. Món dã chiến ấy được Napoléon chén sạch, hết lời khen, lại đòi từ đó về sau, cứ sau mỗi trận đánh nhau là... đánh chén gà marengo. Thì ra ngay trong nhà bếp cung đình, trong những lễ trọng như tiệc giáng sinh, cái đói vẫn luôn luôn là một đầu bếp giỏi.
3. Theo triết lí ẩm thực của Tản Đà người được vinh danh trên một con đường nhiều quán ăn ngon ở quân 5, đường Tản Đà– món đã ngon chỗ ngồi cũng phải ngon, ăn mới ngón- một người bạn thân rủ bằng được về nhà thờ đá Phát Diệm, Kim Sơn, Ninh Bình làm một reveillon. Nhà thờ Chính Tòa đất này là công trình kiến trúc độc đáo phải mất 24 năm mới xây cất xong chưa kể 10 năm trước đó chỉ dành để chở đá vật liệu về tập kết. Tại đây có hang sinh nhật đồ sộ mà Cha Sáu Trần Lục cho dựng vào năm 1875. Tiệc mừng giáng sinh đầu tiên bày tại nội thất hang động kiểu này. Nhưng bên hang trung tâm khuôn thước cũ, hôm tôi đến còn 14 hang sinh nhật khác mà các giáo họ thiết kế theo “khẩu vị „ kiến trúc của giáo họ nhà mình. Thú vị nhất là một hang sinh nhật có túp lều tranh, khóm trúc, bụi chuối, chum nước, rổ bát, và leo lét ngọn đèn dầu. Nhìn thấy một chốn ăn giáng sinh thuần Việt như thế, tôi hết thèm món gà Tây! Liền rủ người bạn tìm một quán khuya reveillon món dê núi. Mà chọn dê nướng vỉ để lửa thơm bập bùng suốt đêm thiêng.