* Những kết quả đạt được từ cơ chế “một cửa”, “một cửa liên thông” tại quận 5.
Năm 1996, quận 5 là một trong 3 quận đầu tiên thực hiện thí điểm mô hình “một cửa, một dấu” của thành phố. Để đảm bảo việc triển khai cơ chế một cửa đạt hiệu quả cao, Ủy ban nhân dân quận 5 đã bố trí khu vực riêng biệt để tiếp nhận và giải quyết hồ sơ hành chính cho người dân, trang bị mới cơ sở vật chất nhằm phục vụ tốt cho người dân khi đến liên hệ công việc. Bên cạnh đó, quận đã thành lập Bộ phận Tiếp nhận và trả kết quả hồ sơ theo cơ chế một cửa (trên cơ sở một đầu mối tiếp nhận và hoàn trả hồ sơ, cán bộ thụ lý không trực tiếp tiếp dân, quy định thời hạn giao – chuyển – trả hồ sơ). Bộ phận "một cửa" đã được hiện đại hóa với việc ứng dụng công nghệ thông tin; người dân, cán bộ có thể kiểm tra được quá trình giải quyết thủ tục tại bộ phận tiếp nhận và trả kết quả một cách thuận tiện, đơn giản qua hệ thống máy vi tính, phần mềm tra cứu thủ tục và thời gian giải quyết hồ sơ. Qua thực hiện cơ chế "một cửa" đã được người dân đồng tình ủng hộ và đóng góp nhiều ý kiến cụ thể để từng bước hoàn thiện và nâng cao chất lượng phục vụ.
Nếu việc thực hiện cơ chế "một cửa" những năm qua đã tạo nên đột phá đầu tiên trong cải cách thủ tục hành chính, thì bước đột phá tiếp theo là thực hiện cơ chế "một cửa liên thông". Cơ chế "một cửa liên thông" đặt ra yêu cầu các cơ quan nhà nước có trách nhiệm phối hợp trong quy trình xử lý hồ sơ, không để tổ chức, công dân cầm hồ sơ đi từ cơ quan này tới cơ quan khác. Người dân có nhu cầu chỉ phải nộp hồ sơ và nhận lại kết quả tại một đầu mối. Những cải cách này đã giúp cho cơ quan hành chính nhà nước phục vụ ngày càng tốt hơn những nhu cầu của người dân.
Trên cơ sở nội dung Quyết định số 93/2007/QĐ-TTg ngày 22 tháng 6 năm 2007 của Thủ tướng Chính phủ ban hành Quy chế thực hiện cơ chế "một cửa", "một cửa liên thông" tại cơ quan hành chính nhà nước ở địa phương; Ủy ban nhân dân quận đã ban hành Kế hoạch số 73/KH-UBND ngày 03 tháng 12 năm 2008 về triển khai thực hiện cơ chế một cửa liên thông tại quận 5. Căn cứ vào tình hình thực tế và xuất phát từ nhu cầu của người dân, quận đã chọn lĩnh vực đăng ký kinh doanh kết hợp với cấp mã số thuế để thực hiện liên thông. Tính đến hết ngày 30 tháng 10 năm 2010, Ủy ban nhân dân quận và 15 phường đều đã triển khai thực hiện cơ chế một cửa, một cửa liên thông trong việc tiếp nhận và giải quyết hồ sơ hành chính cho tổ chức, công dân. Tại Ủy ban nhân dân quận, cơ chế một cửa được áp dụng giải quyết đối với các lĩnh vực: y tế, xây dựng, sử dụng đất công, nhà ở, đất đai, sao y - chứng thực, hộ tịch và áp dụng cơ chế một cửa liên thông đối với việc cấp giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh kết hợp với cấp mã số thuế. Các loại công việc được áp dụng giải quyết theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông tại Ủy ban nhân dân 15 phường đều tập trung vào các lĩnh vực được người dân quan tâm thực hiện thường xuyên nhất như lĩnh vực: nhà ở, đất đai, sao y - chứng thực, bổ trợ tư pháp và hộ tịch.
Kết quả qua quá trình thực hiện, số lượng hồ sơ hành chính được giải quyết trung bình hàng năm tại quận khoảng 90.000 hồ sơ các loại, tất cả đều được trả đúng hạn, đạt tỷ lệ 100%. Cụ thể: năm 2009, tiếp nhận và giải quyết đúng hạn 98.890 hồ sơ các loại; năm 2010, tiếp nhận và giải quyết đúng hạn 124.169 hồ sơ hành chính (trong đó, có 1.949 hồ sơ hành chính được giải quyết theo cơ chế một cửa liên thông). Đồng thời, từ năm 2005, quận đã đưa vào vận hành Hệ thống quản lý chất lượng theo Tiêu chuẩn ISO 9001:2000 với 18 nội dung công việc. Sau đó, tiếp tục mở rộng lên 24 nội dung công việc và chuyển đổi sang áp dụng phiên bản ISO 9001:2008.
Tại UBND 15 phường, trung bình hàng năm, mỗi phường tiếp nhận và giải quyết khoảng 14.000 hồ sơ hành chính các loại, tất cả đều được giải quyết đúng hạn, đạt tỷ lệ 100%. UBND 15 phường đều áp dụng Hệ thống quản lý chất lượng theo Tiêu chuẩn ISO 9001:2000 từ năm 2007 với 7 nội dung công việc. Sau đó, phát triển hệ thống mở rộng lên 20 – 25 nội dung công việc (theo điều kiện từng phường) và chuyển đổi sang phiên bản ISO 9001:2008.
Mối quan hệ giữa giữa các cơ quan hành chính tại quận trong việc giải quyết hồ sơ hành chính được thực hiện theo đúng quy trình và thời gian quy định. Việc xác định trách nhiệm giải quyết hồ sơ hành chính của từng cơ quan và từng cán bộ - công chức được quy định rõ ràng, từ đó đã từng bước khắc phục được tình trạng đùn đẩy công việc so với trước đây. Bên cạnh đó, cũng đã khắc phục được tình trạng tiêu cực, gây phiền hà cho người dân thông qua việc thống nhất một đầu mối tiếp nhận và trả kết quả, cán bộ trực tiếp thụ lý giải quyết hồ sơ không được trực tiếp tiếp dân.
Các Phòng chuyên môn, đơn vị đều thể hiện được tính chủ động, nghiêm túc trong giải quyết công việc và thường xuyên rà soát, cải tiến quy trình nội bộ; cụ thể như việc liên thông trong cấp giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh kết hợp với cấp mã số thuế, Phòng Kinh tế và Chi cục Thuế đã thống nhất và đề xuất rút ngắn quy trình giải quyết còn 09 ngày làm việc (trước đây tổng hợp 2 quy trình để giải quyết là 20 ngày).
Việc triển khai thực hiện cơ chế một cửa, một cửa liên thông về cơ bản đã đáp ứng được yêu cầu của người dân trong quan hệ với cơ quan hành chính nhà nước. Bên cạnh đó, việc tổ chức đánh giá, xem xét nội bộ về giải quyết hồ sơ hành chính được thực hiện thường xuyên đã góp phần cải tiến quy trình, đơn giản hóa biểu mẫu và rút ngắn được thời gian giải quyết đối với một số lĩnh vực, góp phần nâng cao chất lượng hoạt động của cơ quan hành chính nhà nước, công tác phục vụ người dân ngày càng được chú trọng vào chất lượng, nâng cao tính phục vụ; góp phần làm tăng niềm tin của các tổ chức, công dân đối với hoạt động của chính quyền. Trách nhiệm của các cơ quan, đơn vị được nâng lên thông qua việc chủ động thực hiện các nội dung công việc được quy định, phối hợp chặt chẽ; thái độ giao tiếp, ứng xử của cán bộ trong mối quan hệ với nhân dân đã có sự chuyển biến tích cực.
Việc rà soát thủ tục hành chính, niêm yết công khai thủ tục hành chính kết hợp với việc tuyên truyền phổ biến thông tin về các thủ tục hành chính hiện đang áp dụng cho người dân đã giúp người dân hiểu rõ hơn về quyền lợi, nghĩa vụ của mình trong việc yêu cầu giải quyết các thủ tục hành chính. Việc nắm bắt, hiểu rõ đã tạo ra cơ chế giám sát trực tiếp của người dân đối với việc giải quyết thủ tục hành chính của cơ quan nhà nước.
Qua triển khai cơ chế một cửa, Quy chế thực hiện dân chủ trong hoạt động ở cơ quan, Quy chế thực hiện dân chủ ở phường – xã, toàn bộ mọi thông tin về hoạt động của chính quyền có liên quan đến cán bộ, công chức, người dân đều được phổ biến, niêm yết công khai. Người dân biết rõ các quyền và lợi ích chính đáng của mình để yêu cầu cơ quan hành chính giải quyết đúng theo quy định của pháp luật, có cơ chế phản ánh các vướng mắc, bức xúc trong đời sống xã hội để chính quyền quan tâm giải quyết.
Thông qua kết quả khảo sát sự hài lòng của người dân về việc thực hiện thủ tục hành chính của chính quyền, đa số các ý kiến của người dân đều đồng tình, ủng hộ trong việc thực hiện cơ chế một cửa. Thông qua khảo sát, những tồn tại, yếu kém mà người dân phản ánh đều được xem xét và khắc phục kịp thời, kết quả giải quyết hồ sơ hành chính đúng hạn đạt 100% trên các lĩnh vực. Tỷ lệ hài lòng của người dân tại quận – 15 phường đều được duy trì ở mức 98% qua các năm.
Nhìn chung, công tác cải cách hành chính ở quận 5 thông qua thực hiện cơ chế “một cửa”, “một cửa liên thông” thời gian qua đã đạt được nhiều kết quả rất đáng khích lệ và có sự tiến bộ đáng kể trên các lĩnh vực về thể chế và thủ tục hành chính, tổ chức bộ máy, xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức, tài chính công và hiện đại hóa nền hành chính; góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, phát triển văn hóa - xã hội, ngăn ngừa tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, tiết kiệm chi phí cho xã hội, mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho người dân và ngày càng nâng cao chất lượng phục vụ người dân. Trong đó có một số kết quả nổi trội mà ai cũng có thể nhận thấy đó là đã giảm việc đi lại, giảm bớt phiền hà cho người dân, giảm việc bổ túc, bổ sung hồ sơ sau khi tiếp nhận và giảm bớt thời gian hướng dẫn cho cán bộ, công chức; giảm bớt các đầu mối trung gian, các công đoạn không cần thiết để rút ngắn thời gian giải quyết thủ tục hành chính cho người dân. Số hồ sơ hành chính giải quyết đúng hẹn đạt tỷ lệ cao. Công khai, minh bạch các thủ tục hành chính, các mức thu, chế độ thu nộp, quản lý và sử dụng đối với các loại phí, lệ phí. Bộ mặt của cơ quan hành chính các cấp đã cơ bản thay đổi, nâng cao chất lượng hiện đại hóa công sở hành chính theo chủ trương của Chính phủ. Thực hiện cơ chế "một cửa", "một cửa liên thông" cũng đã góp phần tăng cường năng lực, trách nhiệm của cán bộ, công chức và cơ quan nhà nước, kỹ năng, nghiệp vụ hành chính, cũng như tinh thần, thái độ phục vụ nhân dân của đội ngũ cán bộ, công chức hành chính nhằm xây dựng nền hành chính nhà nước dân chủ, trong sạch, vững mạnh, chuyên nghiệp, hiện đại hóa, hoạt động có hiệu lực, hiệu quả. Mặt khác, cơ chế "một cửa liên thông" đã điều chỉnh mối quan hệ giữa nhân dân và công chức, tạo cơ chế giám sát, quản lý của nhân dân đối với cơ quan nhà nước, giữa lãnh đạo với cán bộ, công chức thuộc quyền, thể hiện rõ bản chất của công tác cải cách thủ tục hành chính.
* Thực hiện chương trình cải cách hành chính giai đoạn 2011-2015 gắn với mục tiêu xây dựng chính quyền đô thị.
Căn cứ nội dung định hướng về chương trình cải cách hành chính nhà nước giai đoạn 2010 - 2020 của thành phố và tình hình thực tiễn tại địa phương, Ủy ban nhân dân quận 5 đã đề ra Chương trình cải cách hành chính giai đoạn 2011 - 2015 phải gắn với mục tiêu xây dựng bộ máy Nhà nước trong sạch, vững mạnh, có hiệu lực, hiệu quả để phù hợp với mô hình chính quyền đô thị, đáp ứng yêu cầu xây dựng, phát triển về kinh tế - xã hội của thành phố. Trọng tâm là xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức có phẩm chất, năng lực, mang tính chuyên nghiệp; giải quyết thủ tục hành chính cho tổ chức, công dân đúng pháp luật, đúng hẹn trên cơ sở cải tiến, hoàn thiện các quy trình, thủ tục hành chính.
Với mục tiêu cụ thể: cải tiến quy trình giải quyết hồ sơ hành chính, rút ngắn thời gian giải quyết, giảm bớt các thủ tục không phù hợp và mở rộng áp dụng thủ tục hành chính theo tiêu chuẩn ISO; quận đã đề ra một số nhiệm vụ trọng tâm cần tập trung thực hiện từ nay cho đến năm 2015. Cụ thể là phải tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác cải cách hành chính tại quận; phát huy sức mạnh của các tổ chức, cơ sở Đảng, nâng cao trách nhiệm, tính tiên phong của người Đảng viên. Nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước trên các lĩnh vực, tạo môi trường thuận lợi để thu hút đầu tư, phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương. Tiếp tục thực hiện việc củng cố, kiện toàn và sắp xếp lại bộ máy chính quyền tinh gọn, năng động. Đẩy mạnh công tác phòng, chống quan liêu, tham nhũng, thực hành tiết kiệm, chống lãng phí kết hợp với việc thực hiện cải cách hành chính công. Từng bước chuẩn hóa đội ngũ cán bộ, công chức tại quận và phường với số lượng, cơ cấu hợp lý, chất lượng chuyên môn cao, có năng lực và phẩm chất chính trị, đạo đức tốt, tận tụy phục vụ nhân dân. Phấn đấu từ nay đến năm 2015 thực hiện đạt các chỉ tiêu: 100% cán bộ, công chức trực tiếp giải quyết công việc của người dân đều qua đào tạo về giao tiếp, ứng xử nơi công sở; 100% cán bộ, công chức, viên chức có trình độ từ trung cấp trở lên và 100% cán bộ chủ chốt quận có trình độ đại học chuyên ngành và trình độ cao cấp chính trị. Tiếp tục thực hiện việc rà soát, cải tiến các quy trình, thủ tục hành chính phục vụ tổ chức – công dân tại quận đúng pháp luật, đơn giản, tiết kiệm, hiệu quả và phù hợp với đặc điểm, tình hình của quận. Trọng tâm tập trung vào cải tiến các thủ tục hành chính liên quan đến lĩnh vực nhà – đất. Tăng cường việc ứng dụng công nghệ thông tin và các biện pháp mang tính khoa học – kỹ thuật nhằm hiện đại hóa công tác quản lý nhà nước và mang tính chuyên nghiệp cao. Đẩy mạnh công tác cải cách hành chính gắn với việc thực hiện quy chế dân chủ tại cơ sở; qua đó, tạo cơ chế giám sát của các tổ chức chính trị - xã hội, của người dân đối với hoạt động cơ quan công quyền và của cán bộ, công chức.